Birçok hastalığa sebep olmakla birlikte, bakterilerin faydalı olanları da mevcuttur. Bakteriler normal mikroskoplar yardımıyla görülmektedir fakat virüsler sadece elektron mikroskobu ile gözlemlenmektedir.
Bakterilerin virüslerden ortalama olarak yük kat daha büyük olduğu söylenmektedir. Virüsler, ısıya karşı aşırı dayanıksız olmasına karşın, bakterilerin de bir kısmı ısıya dayanıksız iken bir kısmı da yüksek sıcaklıklarda yüksek dayanıklılık gösterirler. Her ikisi de birçok hastalığa sebep olur, fakat bakterilerin sebep olduğu hastalıklar için genellikle antibiyotik ilaç tedavisi etkili olurken, virüslerin sebep olduğu hastalıklar için antibiyotik kullanmak hiçbir fayda sağlayamamaktadır. Virüslerin canlı mı yoksa cansız mı olduğu yıllardan beri bir tartışma konusu olmuştur. Çünkü virüslerin içinde sitoplazma yoktur ve virüsler sadece başka bir canlı hücre içinde çoğalmaktadırlar. Bakteriler ise tamamen canlı oldukları için gerekli tüm mekanizmayı hücreleri içinde barındırırlar. Bakteri ve virüslerden şu şekilde ayrı ayrı da bahsedebiliriz:
Bakteriler
Ancak mikroskoplar ile görülebilen, oldukça küçük ve canlı organizmalar olarak tanımlanabilir. Biyoloji biliminde prokaryot hücre olarak bilinen bakterilerin yapısı, iç zar, hücre duvarı ve onun üstünde de dış tabakadan meydana gelmektedir. Bakterilerin boyları ortalama olarak 1-2 mikron arasında değişiklik gösterebilir.
Bulunma yerleri, yapıları ve yaşam şekilleri bakımından farklı farklı sınıflara ayrılabilirler. Tek hücreli olan bu canlı varlıklar, çubuk, spiral ve küresel gibi değişik görünümde olabildikleri gibi bakterilerin birçok çeşidi her ortama uyum sağlayarak yaşamlarını sürdürebilmektedirler. İnsan vücudu, toprak, su, hava bakterilerin yaşamlarını kolaylıkla sürdürebilecekleri ortamlar arasında yer almaktadır.
Faydalı bakteriler (Probiyotik)
Peynir üretimi, yoğurt mayalanması, antibiyotik üretimi gibi hem yaşamsal gerekliliklerde hem de bazı kimyasal üretimlerde kullanılmaktadır. Zararlı bakteriler ise patojen olarak adlandırılır ve bunlar da solunum yolu hastalıkları, kolera, frengi, verem, enfeksiyonlar, bakteriyel menenjit, larenjit, pnömoni ve şarbon gibi oldukça ciddi ve aynı zamanda ölümcül de olabilen hastalıkların oluşumuna sebebiyet vermektedir. Bakteriler yüzünden oluşan bu hastalıklar erken tanı ile fark edilirse ve uygun antibiyotik ilaçlarla tedavi yürütülürse, bakterilerin üremesi büyük oranda önlenerek hastalığın da ilerlemesi engellenebilir. Fakat fark edilmediği takdirde, bakteriler inanılmaz bir hızla üredikleri için maalesef bazen bu vakalar ölümle de sonuçlanabilmektedir.
Virüsler: Canlı veya cansız olduğu hala kesin bir kanaate ulaşmamış olan, bakterilerden çok çok daha küçük olan en basit varlıklar olarak bilinirler. Ancak başka bir canlı hücre içinde üreyebilen ve içerisinde sitoplazma bulundurmayan virüsler, çok küçük boyutta oldukları için sadece elektron mikroskobu ile görüntülenebilirler. Yapılan incelemeler sonucunda baş ve kuyruk olmak üzere toplam iki kısımdan oluştuğu gözlemlenen bu varlıklar, sadece genetik bilgi taşırlar. Yıllarca bilim adamları tarafından yapılan araştırmalarda, virüslerin sebep olduğu hastalıkların bakteriler nedeniyle oluştuğu sanılmış ve ancak elektron mikroskobunun icadından sonra virüsler tespit edilmiştir.
Virüslerin yapısında, dış kısımda bir protein kılıfı ve içeride de nükleik asitler bulunmaktadır. Diğer canlı varlıklar gibi olmadıkları için yaşamlarını sürdürmeleri de üreme yapabilmeleri de zor koşullarda ve değişik şekillerde meydana gelir. Üreme şekilleri başka bir hücre içinde olduğu için, canlı hücre dışında sadece kristal şekilde görülürler. Bakteriler gibi farklı şekillerde bulunan virüsler, çubuk, elips ve küre şeklinde bulunmaktadırlar. Antibiyotik ilaçlardan etkilenmeyen virüsler, zor bir şekilde vücuda yerleşseler de bulundukları yerde nükleik asit bırakarak hücrelere kısa zamanda zarar verirler. Virüsler, çeşitlerine göre birçok hastalığa ve hatta zor tedavi edilmesinden dolayı ölümlere bile neden olmaktadır. Sebep olduğu hastalıklar şunlardır: Grip, solunum yolu hastalıkları, soğuk algınlığı, üst solunum yolu hastalıkları, uçuk, zona, su çiçeği, kabakulak, sarı humma, kızamık, rahim kanseri, kuduz, AIDS, çocuk felci, göz hastalıkları gibi oldukça ciddi hastalıklar virüsler yoluyla bulaşmaktadır. Mutlaka tedavi uygulanmalıdır ve zorlu bir süreç olan bu hastalık süresince doktor tavsiyeleri dikkate alınmalıdır.
