Bakterilerin genel özellikleri konusuna girmeden kısaca bakterileri tanımak gerekir. Bakteriler monera alemini yaratan prokaryot canlıların en sık ve en fazla bilinmekte olan sınıfıdır. O derece yaygındır ki dünyamızda bakterinin bulunmadığı yer yoktur diyebiliriz. En çok fazla organik atıkların bol yer aldığı yerlerde ve sularda yaşarlar.
Bununla birlikte, -90 derecelik buzullar içerisinde ve +80 derecelik kaplıcalarda yaşayabilen bakteri türleri de bulunur. Hava ve su damlacıkları aracılığıyla çok fazla uzak mesafelere taşınabilirler. Bakteriler deneysel olarak ilk kez 17. Asırda bakterileri gözlemleyebilen ve onların şekillerini anlatan Antoni Van Lövenhuk olmuştur.
Bakterilerin genel özellikleri nelerdir?
- Tek hücreli prokaryotik canlılardır.
- Mikroskop yardımıyla gözlenebilirler.
- Büyüklükleri 0,1 mikro metre ile 10 mikro metre içinde değişir.
- 3500 milyon seneden daha uzunca zamandır yeryüzünde var oldukları bilinmektedir.
- O derece yaygınlar ki bugün dünyamızda bakterinin bulunmadığı yer yok diyebiliriz.
- Gökyüzü ve su damlacıkları ile uzak mesafelere taşınabilirler.
- -90 ile 80 santigrat derece içinde yaşarlar.
- Deneysel olarak ilk kez 17. Yy. 'da Antoni Van Lövenhuk bakterileri gözleyerek onların şekillerini açıklamıştır.
- Boyutları normal boyuttaki ökaryot hücrelerin mitokondrileri kadardır
- Enzim sistemleri bulunur, orijinal metabolizmaları bulunur.
- Nucleus ve zar sistemlerine ilişkin organeller bulunmaz.
- Yönetici molekülü DNA dır ve nuclear bölgede çıplak olarak bulunur.
- Protein, yağ ve karbonhidrat içerir hücre çeperi bulunur.
- Bazılarında kapsül bulunur.
- Sitoplazmada DNA, RNA, ribozom, poli ribozom, glikojen ve yağ damlacıkları bulunur.
- Hücre zarları kıvrımlarından oluşmuştur mesezom ve tilakoid taşıyanlar bulunur.
- Mesezom, oksijenli solunum Enzimleri taşırlar.
- Tilakoid, klorofil taşırlar.
- Flagellum (Kamçı) taşıyanlar etkin hareketlidir.
- Tek ya da koloniler şeklinde yaşarlar.
Bu nedenle bakterilerde bariz tek mitoz ayrılma görülmez. Kalıtım maddesi çekirdek sahası olarak adlandırılan bölümde halka biçiminde çıplak DNA molekülünden ibarettir. DNA'nın uzunluğu bakterinin boyundan aşağı yukarı 500 kat büyüktür.
Bakterilerin çoğu kamçı olarak adlandırılan uzantılara da sahiptir. Kamçılar, bakterilere suda etkin hareket olanağı sağlar. Yuvarlak bakterilerde kamçı meydana gelmediği için hareketleri pasiftir. Kamçı, bacillus ve spirillum tipi bakterilerde görülmektedir. Kamçılar bakterinin her yerinden çıkabilir, sadece ucundan demet şeklinde de çıkabilir. Bazıları da tek kamçıya sahiptir. Bakteriler, toz parçacıklarına ya da su damlacıklarına tutunarak havada ve suda uzak mesafelere taşınabilirler.
Bakterilerde metabolik vakaları tertip eden enzim sistemleri, diğer canlıların enzim sistemlerine çok fazla alternatif yapıdadırlar. Bakteriler tüm hayatsal olayların gerçekleştiği en basit canlı türüdür. Tümü mikroskobiktir, bir hücreli yapıdadır. Büyüklükleri normal ökaryotik hücrelerin mitokondrileri kadardır. Prokaryot hücrelidirler. Yeryüzünde en fazla yer alan canlılardır. Toprağın 5 metre derinliklerinden tatlı ve tuzlu sulara ölü nebat ve hayvan artıkları üstünden, dinamik hücreler gibi farklı alanlarda yaşarlar. Sadece basit organel var olan zarsız ribozom organelleri bulunur. Birtakım bakteri zarlarında solunum enzimleri mezozozm etrafında toplanmıştır. Hücre zarı haricinde hücre duvarı bulunur. Yapısı bitkilerdeki benzeri selüloz değil, aminoasit ve glikoz türevlerinden oluşmuştur, peptidoglikondan meydana gelir. Haploid kromozomludurlar. Hücre çeperi haricinde patojen türü bakterilerin yapılarında kapsül bulunur. Kapsüller bakteriyi fagositozdan korur ve yüzeye tutunmasını olanağı sağlar.
